Grafmonument van Yolente Belle en Ioos Bryde 1420

07 juli 2023

Het werk uit Ieper werpt licht op de memoriecultuur in de Bourgondische Nederlanden. Het portretteert Yolente Belle, maar ze was zeker niet de enige die op een memorietafereel werd vereeuwigd. Deze eer was voornamelijk weggelegd voor welvarende families, die hun nagedachtenis wilden vereeuwigen. Het geloof in het laatste oordeel met bijbehorende boetedoening in het vagevuur was wijdverspreid onder gelovigen van die tijd. 

De kapel van het godshuis Belle als locatie toont de sterk funeraire functie van het schilderij. Deze was waarschijnlijk niet toegankelijk voor de meeste parochianen. Grafzerken en naslagwerken uit laatmiddeleeuws Ieper getuigen van het gebruik van visuele herdenkingen, waarin portretten, wapenschilden, versieringen en inscripties een rol speelden. De keuze voor een schilderij als medium van de memorietafel was opmerkelijk, vaak werd gekozen voor beeldhouwwerken. Dit kan te maken hebben gehad met persoonlijke voorkeur, de kostprijs, of andere overwegingen. 

In andere delen van de Bourgondische Nederlanden vindt men vergelijkbare werken, waarbij Bijbelse ensceneringen vaak centraal stonden. De memoriefunctie was niet altijd even prominent aanwezig. Het werk biedt vele mogelijkheden voor verder onderzoek, vooral met betrekking tot de familie Belle en hun rol in de politiek en handel van Ieper. Het ontbreken van Ioos Bryde's sterfdatum in de inscriptie op het paneel roept vragen op over zijn relatie tot Yolente Belle en waarom hij niet bij haar werd begraven. Archiefonderzoek kan mogelijk meer inzicht geven in deze families. 

De identiteit van de schilder blijft tot op heden onbekend. Het werk verdient een diepgaand onderzoek om alle onbeantwoorde vragen te achterhalen. Het biedt een waardevolle bron van informatie voor zowel historici als kunsthistorici en verdient zeker de aandacht van wetenschappers en liefhebbers van de kunstgeschiedenis.

Author

Bert Heylen

Promotor

Bart Lambert

Organisation

Yper Museum

Institution

Vrije Universiteit Brussel